เมื่อ ธ ทรงเสด็จไปที่ใด น้ำพระราชหฤทัยก็ชโลมให้ทุกข์ร้อนพลันมลายหายสิ้นไป เกิดเป็นการร่วมแรงร่วมใจกันพัฒนา เมื่อวันที่ 8 สิงหาคม พ.ศ. 2552 พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตรทรงเสด็จพระราชดำเนินมาเปิดพระบรมราชานุสาวรีย์ของพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว ณ บ้านเขาหินซ้อน ตำบลเขาหินซ้อน อำเภอพนมสารคาม จังหวัดฉะเชิงเทรา ในวันนั้น มีราษฎรน้อมถวายที่ดิน จำนวน 264 ไร่เพื่อสร้างพระตำหนัก แต่ด้วยสายพระเนตรอันยาวไกล เปี่ยมด้วยพระเมตตา ทรงตระหนักถึงปัญหาของราษฎร ทรงตอบกลับไปยังผู้ถวายที่ดินในครั้งนั้นว่า

“…ก็เลยถามผู้ที่ให้ที่นั้นนะ ถ้าหากไม่สร้างตำหนัก แต่ว่าสร้างเป็นสถานที่ ที่จะศึกษาเกี่ยวกับการเกษตรจะเอาไหม เขาบอกยินดี ก็เลยเริ่มทำในที่นั้น…”

ต่อมา ได้มีผู้ถวายที่ดินเพิ่มเติมอีก 497 ไร่ รวมกับพื้นที่สวนรุกขชาติและที่ดินพระราชทานส่วนพระองค์เนื้อที่ 655 ไร่ รวมเป็นพื้นที่ทั้งหมด 1,895 ไร่ กลายเป็นปฐมบทของศูนย์ศึกษาการพัฒนาแห่งแรกของประเทศไทย จากนั้นทรงให้ศึกษาหาแนวทางเพื่อฟื้นฟูทรัพยากรธรรมชาติที่เสื่อมโทรมบนผืนแผ่นดินแห่งนี้ให้กลับคืนสู่ความอุดมสมบูรณ์ขึ้นอีกครั้ง

“เขาหินซ้อน” มาจากคำที่ถูกกล่าวขานตามลักษณะภูมิประเทศที่เป็นเนินเขา มีหินขนาดน้อยใหญ่ทับซ้อนกันอยู่ทั่วไป ผืนแผ่นดินแห่งนี้เคยอุดมสมบูรณ์ไปด้วยป่าไม้และพืชพรรณนานาชนิด แต่เมื่อกาลเวลาผ่านไป ผู้คนใช้ประโยชน์จากทรัพยากรอย่างไม่ระมัดระวัง เพียงไม่นาน ผืนแผ่นดินแห่งนี้ได้กลับกลายเป็นพื้นดินที่เสื่อมโทรมคล้ายดั่งทะเลทราย แม้พืชที่ทนแล้งก็ยังมิอาจยืนต้นได้

ศูนย์การศึกษาแห่งนี้ผ่านวันเวลาจนก่อเกิดความสำเร็จ ถือเป็น “ต้นแบบ” การพลิกฟื้นผืนแผ่นดินครั้งยิ่งใหญ่ นำมาสู่ความสำเร็จอันอุดมสมบูรณ์ ปัจจุบันกลายเป็นพิพิธภัณฑ์ธรรมชาติที่มีชีวิต เปิดประตูต้อนรับผู้ที่สนใจให้ได้เข้ามาศึกษาหาความรู้ในแหล่งท่องเที่ยวด้านการพัฒนาจากทั้งในประเทศและต่างประเทศ และเพื่อการพักผ่อนหย่อนใจ ชมพูมิทัศน์ที่สวยงาม มีศูนย์บริการแบบเบ็ดเสร็จที่มีหน่วยงานมากกว่า 12 หน่วยงาน บูรณาการช่วยกันพัฒนาช่วยเหลือราษฎรให้บรรลุผลแห่งการพึ่งพาตนเองได้อย่างสมบูรณ์