ปัญหาหนักของคนเมืองกรุงนอกจากปัญหาน้ำท่วม อีกปัญหาหนึ่งที่เรียกได้ว่าสาหัสพอสมควรนั้นคือ “ปัญหาการจราจร” ซึ่งที่ผ่านมาภาครัฐพยายามที่จะแก้ปัญหานี้มาโดยตลอด แต่ต้องยอมรับว่า เมื่อเมืองเจริญขึ้น การเดินทางก็มีมากขึ้น แต่ขนาดของพื้นที่ไม่ได้ขยายเพิ่มขึ้นตามไปด้วย และด้วยปัญหานี้ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงเล็งเห็นถึงปัญหาจึงได้มีพระราชดำริในการแก้ไขปัญหาการจราจรให้เบาบางลง ทรงให้ดำเนินการแก้ไขปัญหาการจราจรหลายโครงการได้แก่ โครงข่ายวงแหวนเลี่ยงเมือง แบ่งเป็น
“ถนนรัชดาภิเษก ถนนวงแหวนสายแรก ความฝันที่เป็นจริง” โดยพระราชทานแนวพระราชดำริครั้งแรกเมื่อ พ.ศ. 2514 เป็นช่วงก่อนที่กรุงเทพฯจะมีปัญหาจราจรเมื่อเช่นวันนี้ ทรงมีสายพระเนตรอันยาวไกลว่า เมื่อเมืองขยายตัว การจราจรจะติดขัด และเมื่อรัฐบาลสมัยนั้นใครจัดสร้างอนุสาวรีย์น้อมเกล้าน้อมกระหม่อมถวายในโอกาสที่ทรงครองสิริราชสมบัติครบ 25 ปี มีพระราชประสงค์ให้สร้างถนนวงแหวนขึ้นแทน ในที่สุดถนนวงแหวนสายแรกมีความยาว 45 กิโลเมตร ประกอบด้วยถนนเดิมที่มีอยู่หลายสาย และถนนที่สร้างขึ้นใหม่ก็กลายเป็นเส้นทางที่สามารถเดินรถเป็นวงรอบกรุงเทพฯโดยสมบูรณ์ในเดือนสิงหาคม 2536 รวมระยะเวลาสร้าง 23 ปี และพระราชทานนามถนนสายนี้ว่า “ถนนรัชดาภิเษก” เพื่อเป็นของขวัญแก่ประชาชน
“….ขอเถิดอนุสาวรีย์อย่าเพิ่งสร้าง สร้างถนนดีกว่า สร้างถนนเรียกว่าวงแหวนเพราะมันเป็นความฝัน เป็นความฝันมาตั้งนานแล้ว เกือบ 40 ปี อยากสร้างถนนวงแหวน…”
พระราชดำรัสพระราชทานแก่คณะบุคคลต่างๆ ที่เข้าเฝ้าฯถวายชัยมงคล ในโอกาสวันเฉลิมพระชนมพรรษา ณ ศาลาดุสิดาลัย สวนจิตรลดา พระราชวังดุสิต วันเสาร์ที่ 4 ธันวาคม 2536
“ถนนวงแหวนอุตสาหกรรม” นี้พระราชทานแนวพระราชดำริ ก่อสร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2538 พระราชทานชื่อ “สะพานภูมิพล” เป็นสะพานข้ามแม่น้ำเจ้าพระยาสำหรับถนนวงแหวนอุตสาหกรรม เชื่อมระหว่างถนนพระรามที่ 3 ถนนสุขสวัสดิ์ ถนนปู่เจ้าสมิงพราย และถนนกาญจนาภิเษก เป็นสะพานขึงขนาด 7 ช่องการจราจร มีพิธีเปิดอย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 5 ธันวาคม พ.ศ. 2549
เพื่อเป็นโครงข่ายถนนรองรับการขนส่งสินค้าของรถบรรทุกขนาดใหญ่ มีลักษณะเป็นถนนต่อเนื่องเชื่อมโยงพื้นที่ยานอุตสาหกรรมแและเขตท่าเรือกรุงเทพเข้าด้วยกัน โดยเริ่มจากปรับปรุงถนนหน้าการท่าเรือกรุงเทพต่อเนื่องไปถึงพื้นที่อุตสาหกรรมในจังหวัดสมุทรปราการ ไปตามแนวถนนเลียบทางรถไฟสายเก่า ถึงบริเวณจุดตัดกับถนนปู่เจ้าสมิงพราย และเชื่อมโยงกับถนนพระรามที่ 3 ด้วยสะพานข้ามแม่น้ำเจ้าพระยา 2 ช่วง โดยรถไม่ต้องวิ่งผ่านตัวเมืองกรุงเทพฯ โครงการนี้ไม่เพียงเป็นเส้นทางลำเลียงสินค้าเท่านั้น หากยังช่วยแบ่งเบาปริมาณจราจรที่คับคั่งบนท้องถนน พร้อมกับการพัฒนาเมืองโดยรอบเพื่อให้ “ต้นทางกับปลายทางสั้นลง”
“สะพานภูมิพล 1 และสะพานภูมิพล 2” ซึ่งเป็นส่วนสำคัญของถนนวงแหวนอุตสาหกรรม มีโครงสร้างที่โดดเด่นเป็นเอกลักษณ์ มีรูปแบบเสาที่สง่างาม ออกแบบเป็นรูปทรงสีเหลี่ยมข้ามหลามตัด มียอดเสาที่แสดงถึงเอกลักษณ์ไทย โดยได้แรงบันดาลใจมาจากทรงเจดีย์ และชฎาที่งดงาม ส่วนลักษณะทางกายภาพเป็นสะพานขึงข้ามแม่น้ำเจ้าพระยา 2 ช่วง ไม่มีตอม่อกลางแม่น้ำ ทำให้ไม่เป็นอุปสรรคต่อการไหลของน้ำ และการสัญจรของเรือขนาดใหญ่ ถือเป็นสะพานที่ก่อสร้างได้อย่างสมประโยชน์ ส่งผลกระทบต่อระบบนิเวศทางน้ำน้อย มีสถาปัตยกรรมที่งดงาม และช่วยส่งเสริมทัศนียภาพอันสวยงาม เหมาะสมกับภูมิประเทศในช่วงคุ้มน้ำเจ้าพระยาส่วนที่แคบที่สุดได้อย่างสมบูรณ์ โครงข่ายข้ามเมือง เชื่อมทางสะดวก
เพื่อเป็นโครงข่ายถนนรองรับการขนส่งสินค้าของรถบรรทุกขนาดใหญ่ มีลักษณะเป็นถนนต่อเนื่องเชื่อมโยงพื้นที่ยานอุตสาหกรรมแและเขตท่าเรือกรุงเทพเข้าด้วยกัน โดยเริ่มจากปรับปรุงถนนหน้าการท่าเรือกรุงเทพต่อเนื่องไปถึงพื้นที่อุตสาหกรรมในจังหวัดสมุทรปราการ ไปตามแนวถนนเลียบทางรถไฟสายเก่า ถึงบริเวณจุดตัดกับถนนปู่เจ้าสมิงพราย และเชื่อมโยงกับถนนพระรามที่ 3 ด้วยสะพานข้ามแม่น้ำเจ้าพระยา 2 ช่วง โดยรถไม่ต้องวิ่งผ่านตัวเมืองกรุงเทพฯ โครงการนี้ไม่เพียงเป็นเส้นทางลำเลียงสินค้าเท่านั้น หากยังช่วยแบ่งเบาปริมาณจราจรที่คับคั่งบนท้องถนน พร้อมกับการพัฒนาเมืองโดยรอบเพื่อให้ “ต้นทางกับปลายทางสั้นลง”
“โครงข่ายจตุรทิศ” ทรงห่วงใยประชาชนในกรุงเทพฯ ที่ต้องเผชิญกับปัญหาการจราจรติดขัด และขาดเส้นทางเชื่อมต่อกันระหว่างฝั่งตะวันออก และฝั่งตะวันตกของเมือง จึงมีประราชดำริให้ก่อสร้างแนวทางเชื่อมการเดินทางระหว่างทั้งสองฝั่งเมืองขึ้น โดยเชื่อมโยงพื้นที่ด้วยการก่อสร้างถนน สะพาน และทางเชื่อมทีละส่วนเข้าด้วยกันกระทั่งเป็นโครงข่ายข้ามเมืองโดยสมบูรณ์ เพื่ออำนวยความสะดวกรวดเร็วในการเดินทาง ไม่ต้องใช้เส้นทางอ้อม และวนในเมือง อันเป็นหนึ่งในปัจจัยสำคัญที่ทำให้การจราจรติดขัด ทั้งนี้แบ่งเป็น
ช่วงที่ 1 จากฝั่งตะวันตก บริเวณถนนตลิ่งชัน – นครชัยศรี เข้าสู่เส้นทางคู่ขนาดลอยฟ้า ถนนบรมราชชนนี ผ่านสะพานพระราม8 ข้ามแม่น้ำเจ้าพระยาลงถนนราชดำเนินสู่จตุรทิศตะวันออก
ช่วงที่ 2 เข้าสู่ถนนศรีอยุธยา ผ่านแยกราชปรารภ สู่ถนนเลียบบึงมักกะสัน
ช่วงที่ 3 จากถนนเลียบบึงมักกะสัน ต่อนื่องถึงถนนอโศก – ดินแดง เข้าสู่ถนนเชื่อมพระราม 9 – ถนนเพชรบุรี
ช่วงที่ 4 จากถนนเชื่อมพระราม 9 – ถนนเพชรบุรี ต่อจากช่วงที่ 3 และถนนเลียบใต้ทางด่วนพระราม 9 ออกสู่ถนนพระราม 9 เชื่อมสู่ทางหลวงพิเศษสายกรุงเทพ -ชลบุรี
“ทางคู่ขนาดลอยฟ้า ถนนบรมราชชนนี” เป็นหนึ่งในแนวเส้นทางตามพระราชดำริของในหลวงรัชกาลที่ 9 ในการพัฒนาพื้นที่บริเวณโรงพยาบาลศิริราช โดยมีพระราชประสงค์ให้เป็นเส้นทางที่ช่วยบรรเทาปัญหาการจราจรบริเวณแยกอรุณอมรินทร์ตัดกับถนนบรมราชชนนี เนื่องจากต้องรองรับรถปริมาณมากจากถนนหลายสายในฝั่งธนบุรี โครงการแบ่งออกเป็น 2 ส่วน คือ โครงการทางคู่ขนานลอยฟ้า ถนนบรมราชชนนี ตอนปิ่นเกล้า- ทาวแยกต่างระดับสิริธร ระยะทาง 4.515 กิโลเมตร และโครงการต่อเนื่องจากทางคู่ขนานลอยฟ้า ถนนบรมราชชนนีตอนทางแยกสิรินธร – ทางแยกต่างระดับฉิมพลี ระยะทาง 9.363 กิโลเมตร
ช่วงที่ 1 จากฝั่งตะวันตก บริเวณถนนตลิ่งชัน – นครชัยศรี เข้าสู่เส้นทางคู่ขนาดลอยฟ้า ถนนบรมราชชนนี ผ่านสะพานพระราม8 ข้ามแม่น้ำเจ้าพระยาลงถนนราชดำเนินสู่จตุรทิศตะวันออก
ช่วงที่ 2 เข้าสู่ถนนศรีอยุธยา ผ่านแยกราชปรารภ สู่ถนนเลียบบึงมักกะสัน
ช่วงที่ 3 จากถนนเลียบบึงมักกะสัน ต่อนื่องถึงถนนอโศก – ดินแดง เข้าสู่ถนนเชื่อมพระราม 9 – ถนนเพชรบุรี
ช่วงที่ 4 จากถนนเชื่อมพระราม 9 – ถนนเพชรบุรี ต่อจากช่วงที่ 3 และถนนเลียบใต้ทางด่วนพระราม 9 ออกสู่ถนนพระราม 9 เชื่อมสู่ทางหลวงพิเศษสายกรุงเทพ -ชลบุรี
“…อันนี้ก็ไม่ใช้เรื่องของนิติศาสตร์ ไม่ใช่เรื่องของรัฐศาสตร์ หรือของตำรวจ หรือของศาล เป็นเรื่องของวิศวกรรม ก็จะต้องทำวิศวกรรมให้ดีขึ้น คือหมายถึงว่าทำถนนให้ดีขึ้น…ฉะนั้นจะต้องมีผังเมืองให้ดีขึ้น หรือมีการสร้างถนนที่เหมาะสมขึ้น ให้เหมาะกับการจราจร…”
พระราชดำรัสของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร
ในโอกาสที่คณบดีคณะนิติศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย นำคณะผู้ร่วมจัดการแข่งขันเดิน-วิ่ง เข้าเฝ้า ฯ ทูลเกล้า ฯ ถวายรายได้จากการจัดงาน เพื่อสมทบทุนโครงการแก้ไขปัญหาการจราจรตามพระราชดำริ ณ พระตำหนักจิตรลดารโหฐาน
22 มีนาคม 2537
The Bhumibol Bridge 1 and 2 were the king’s initiative in 1995 with an aim to serve goods transportation from the Bangkok Port to industrial areas in Samut Prakan and other regions in the country to ease land traffic in surrounding areas. King Bhumibol granted the name Bhumibol 1 to the northern bridge across the Chao Phraya River linking Bangkok and Samut Prakan, and the name Bhumibol 2 to the southern bridge that links Phra Pradaeng district and Samrong Tai sub-district. The two bridges are part of the Industrial Ring Road that connects Rama III Road to Poochao Samingphrai Road and Suksawat Road. The mega bridge crosses the river twice and has two cable-anchored spans of 702 metres and 582 metres. It is supported by two diamond-shaped pylons 173 metres and 164 metres high respectively.
In the middle there is an interchange taking traffic to and from Suksawat Road in Phra Pradaeng. The Klong [canal] Lad Pho Sluice Project was a project of His Majesty beginning in 1995 to develop Lad Pho Canal, a natural canal, as a shortcut to quickly sluice water out of the Chao Phraya River to the sea in large volume. Originally, Chao Phraya River flowed to the sea over an 18-km distance through the area of Bang Krajao, with the water’s journey taking about five hours. Klong Lad Pho sluice gate, since its operation in 2006, helped shorten the journey to only 10 minutes over a 600-metre distance.
The project can sluice water in the highest ratio of 500 cubic metres per second and is the main force to drain the water down the sea in a huge amount during the period during sea rise and when water rushes down from the north annually. The Klong Lad Pho sluice gate enables the water level to fall some 10-15 cm and helps the water flow to the sea from Nonthaburi, Bangkok and Pathum Thani, and has worked effectively since the Thai capital has survived major flood situations.
รายงานพิเศษ | พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 9 “ครูวิศวกรรมจราจรของแผ่นดิน”. (2020, January 9). สยามรัฐ. https://siamrath.co.th/n/25056 สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ (สำนักงาน กปร.). (2556).
ดิน น้ำ ลม ไฟ สมดุลสิ่งแวดล้อมอันเนื่องมาจากพระราชดำริ.
สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ (สำนักงาน กปร.). (2560). จากนภา ผ่านภูผา สู่มหานที.
สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ. (2553). ผลสำเร็จโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ๘๔ พรรษา ประโยชน์สุขสู่ปวงประชา.
King Bhumibol taking boat trip to open two bridges linking industrial zones. (n.d.). Welcome to Website of the Royal Thai Embassy, Singapore | Royal Thai Embassy. https://www.thaiembassy.sg/press_media/news-highlights/king-bhumibol-taking-boat-trip-to-open-two-bridges-linking-industrial-zo
©2022 Institute of Sufficiency Economy. All rights reserved.